واکاوی گزارش ۱۰۰ روزه به مردم جان و نان تا آب و امید اجتماعی

تهران- ایرناپلاس- ۱۰۰ روز پس از آغاز به کار دولت سیزدهم، رئیس جمهوری گزارش شفاهی اقدامات و تلاش­‌های انجام شده را به مردم ارائه کرد؛ واکاوی سخنان تلویزیونی دیشب (یکشنبه‌ ۱۴ آذر) حاوی نکاتی بود که برخی از آنها در تیترهای خبری دیده شد و برخی نکات مهم دیگر، کمتر مورد توجه قرار گرفت و پاره‌ای از خرق عادت‌ها در رفتار برخی مسئولان نیز دیده شد.

به گزارش ایرناپلاس، در یک برآورد کلی، سخنان آیت‌الله رئیسی را می­‌توان حول سه بخش مسائل بهداشتی و کرونا، اقتصاد و سیاست خارجی تقسیم­‌بندی کرد؛ در این میان رئیس دولت، پرده از برنامه­‌ها و تلاش­‌هایی برداشت که کمتر رسانه­‌ای شده بود.
در شرایطی که بسیاری از مسئولان (از گذشته تا امروز) تلاش داشته‌اند با نمراتی گاه عجیب خود، کارنامه عملکرد خود را مثبت نشان دهند، پاسخ صریح رئیس‌جمهوری درباره نمره ۱۰۰ روزه دولت این بود: «نمره را باید مردم بدهند. داوری و قضاوت مردم در این رابطه منصفانه و عادلانه است».

الف- کرونا و جان مردم
درباره کرونا و مشکلاتش، صحنه سلامت کشور نشان می‌دهد شرایط مبارزه و مجاهدت مدافعان سلامت، کاملا دگرگون شده است؛ هنوز بیشتر از چند ماه از روزهای تلخ مرگ‌ومیر چند صدنفره و صف­‌های شلوغ واکسن و دارو نمی­‌گذرد. در این چند ماه با تغییر رویکرد دولت و شتاب فوق­‌العاده واکسیناسیون کرونا، مناسب­‌ترین توصیف از سوی رئیس‌جمهوری مطرح شد؛ آنجا که گفت «دولت از مردم ممنون است زیرا یک زمانی مردم به دنبال واکسن بودند اما اکنون دولت به دنبال مردم است تا واکسن تزریق کنند».

براساس گزارش رئیس جمهوری، ورود حداقل ۱۰۰ میلیون دُز واکسن تا صدمین روز فعالیت دولت، البته محصول یک تلاش دسته­‌جمعی و کوشش هم‌زمان چندین دستگاه بوده است؛ از پیگیری رئیس‌جمهوری برای واردات واکسن و تلاش معاون اول و تشکیل «قرارگاه و ستادی جدید برای مساله تامین ارز» تا همکاری وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌های ایران و البته کادر درمان کشور.

سخنان کرونایی رئیس‌جمهوری دو نکته دیگر هم داشت:
نخست آنکه، به تائید رئیس دولت با اینکه «امروز وضعیت فوتی‌ها دو رقمی است» اما «مرگ یک نفر هم برای ما زیاد است و نباید به این شرایط قانع باشیم. باز هم تاکید می‌کنم که باید پیگیری بیشتر شود».
دوم آنکه، رئیس‌جمهوری به عنوان دومین مقام کشور از ارئه هرگونه پیش­‌بینی نادرست پرهیز کرد و بر لزوم احتیاط و آمادگی برای موج­‌های احتمالی بعدی پای فشرد: «بازهم باید برای صیانت از جان مردم تلاش کنیم؛ به مردم توصیه می‌کنم حالا که شرایط برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و کسب‌وکارها فراهم شد و ۱۰۰ هزار کسب‌وکار تعطیل شده دوباره شروع به فعالیت کرده‌اند، ممکن است موج دیگری در پیش داشته باشیم که بنابراین مردم باید مراعات کنند».

ب- اقتصاد و نان مردم
موضوع معیشت اما پیچیده­‌تر و دشوارتر است و زمان بیشتری از سخنان رئیس‌جمهوری به آن اختصاص یافت؛ رئیسی، موضوع مهم و یکی از دغدغه‌های اولویت‌دار دولت را «بعد از جان مردم، مساله نان و معیشت مردم» برشمرد و از شرایطی خاص گفت که در آن مصدر امور، تحویل کابینه سیزدهم شده بود؛ اقدامات دولت در این حوزه با تامین و ذخیره­‌سازی کالاهای اساسی آغاز شده و چند ماموریت دشوار دیگر در دستور کار است؛ نخست ممانعت از خلق پول و افزایش نقدینگی که به تورم منجر خواهد شد و نیز تامین حقوق میلیون­‌ها حقوق‌بگیر دولت بدون استقراض از بانک مرکزی و دوم راه­‌اندازی سامانه­‌های جامع و متصل اقتصادی و سرانجام موضوع ارز ترجیحی و مدیریت یارانه­‌های انرژی، به‌گونه‌ای که حقی از مشترکان کم­‌مصرف تضییع نشود.

در کنار این موارد، یک نکته قابل تامل دیگر، اجبار دولت کنونی به پرداخت «ماهانه ۱۰ هزار میلیارد تومان» فاکتورهایی است که از پیش خرج شده؛ مجموعه این شرایط منجر به این شد که همه همت دولت معطوف به عدم تورم­‌زایی بودجه سال ۱۴۰۱ باشد؛ همزمان «معاون اول دولت مسئول ستاد تنظیم بازار است».

راهکار ابتکاری دولت نیز برای پرداخت حقوق کارکنان بدون استقراض از بانک مرکزی قابل توجه است؛ الگوی دولت سیزدهم همچنان که در روش پرداخت حقوق سه ماه گذشته دنبال شده، مبتنی بر دو ایده است: نخست «استفاده از درآمدهای دولت از طریق نظارت بر مالیات و فرار مالیاتی» و دوم «مولدسازی دارایی‌های راکد دولت»؛ با این توضیح که «دولت باید زمین و امکانات را  به کار بگیرد. در قانون آمده مازاد آنچه در اختیار دولت است واگذار و تبدیل به پول شود و به مصرف برسد».

با ادامه این روند، امید می­‌رود روند مخرب رشد خلق پول در اقتصاد کشور در سال­‌های آتی متوقف شود و به همان نسبت از میزان تورم و گرانی بکاهد.

ج- مساله آب و بررسی تخصصی
درباره مدیریت آب و مسائلی که به دنبال ناتدبیری­‌های گذشته و پدیده خشکسالی حاصل شده، دولت به‌طور همزمان چند برنامه را دنبال می­‌کند؛ اما به نظر می­‌رسد مهم­ترین خبری که در این باره از بین سخنان رئیس‌جمهوری منتشر شد، بررسی معضل آب در «مرکز بررسی­‌های استراتژیک ریاست جمهوری» است.
رئیسی با تاکید بر اینکه «مدیریت آب بسیار مهم است» از توصیه به مسئولان برای اقداماتی «متفاوت» هم گفت؛ «به مسئولان مربوطه گفتیم در این ارتباط باید اقدام متفاوتی نسبت به گذشته انجام دهیم. موضوع در کمیسیون‌های مختلف و در مرکز بررسی های استراتژیک و معاونت اول که مسئولیت کمیته را دارد، دنبال می‌شود» و «در کنار دعا، مدیریت و برنامه ریزی باید انجام شود».

استفاده از ظرفیت کارشناسی و بخش­‌های تخصصی چندگانه و چندمحوری در مرکز بررسی­‌های استراتژیک، امیدها به یافتن راه‌حلی علمی و پایدار را بیشتر می­‌کند؛ راه‌حلی دائمی که در کنار تلاش­‌های مقطعی، تغییر الگوی کلان مصرف آب در کشور را نیز تحت پوشش قرار دهد.

د- کاهش فاصله و افزایش امید اجتماعی
رئیس‌جمهوری پیش از آنکه به موضوع‌های سیاست خارجی و ارده قوی دولت برای رفع تحریم­‌ها بپردازد، به مقوله امید و اعتماد مردم هم اشاره و تاکید کرد؛ «در کنار موضوع‌های جاری اجتماعی و اقتصادی و دیپلماتیک، از همه مهمتر این است که امید و اعتماد مردم آسیب دیده بود و از وظایف دولت بود که اعتماد مردم را بازآفرینی کند».

راهکار دولت برای افزایش امید و سرمایه اجتماعی بر دو محور عدالت و کاهش فاصله مسئولان با مردم استوار است. آنچه دولت درباره ارتباط عدالت اجتماعی و نسبت آن با «آمایش سرزمینی» گفت، نیاز به بحثی جداگانه دارد که ایرناپلاس به طور جداگانه به آن خواهد پرداخت؛ درباره فاصله مردم و مسئولان و سفرهای استانی، به نظر می­‌رسد دولت سیزدهم با درس­‌آموزی از رفتارهای گذشته، سازوکاری نوین آفریده است.

براساس گزارش رئیس جمهوری، پیش از سفرهای استانی «ابتدا وضعیت استان بررسی، مشکلات استان جمع‌بندی، نیازهای با اولویت، بررسی و در واقع اعتبارات پیش‌بینی می‌شود و دستگاه‌های مربوطه با بانک‌ها جلسه می‌گذارند که چقدر امکان تامین اعتبارات است». سپس «مباحث صورت‌جلسه می‌شود و همه بخش‌ها امضا می‌کنند و در واقع مصوبه‌ سفر می‌شود و بعد به سفر می‌رویم. بعد که به استان سفر می‌کنیم مصوبه‌ها اعلام می‌شود».

این رویکرد در کنار نظارت سه‌وجهی برای اجرای مصوبه‌ها، حکایت از برنامه­‌ای نوین برای سفرهای استانی دارد: «اولین ناظر، مردم هستند که کارها انجام شود؛ دوم، استاندار به عنوان عالی­‌ترین مقام دولت در استان و سوم، در معاونت اجرایی ریاست جمهوری، یک بخشی برای پیگیری مصوبات سفر است».

نکته جالب دیگر درباره سفرهای استانی که رئیس‌جمهوری به آن اشاره کرد: «در استان‌ها پروژه جدید آغاز نمی‌کنیم. آنقدر پروژه نیمه‌تمام در کشور داریم و می‌توان گفت برای ده‌ها سال پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد. من جایی نمی‌روم کلنگ جدید بزنم و همین کلنگ‌هایی که زده شده باید پیگیری شود».

گزارش ۱۰۰ روزه دولت البته نکات دیگری هم داشت؛ اما یک برداشت از این سه‌ماه و اندی فعالیت، در جمله پایانی رئیسی نمود داشت: «من بیش از همیشه به آینده کشور امیدوارم».

آخرین بروزرسانی سایت: 1400-12-18 19:40