فرق اسکافلد و داربست

فرق اسکافلد و داربست یکی از سوالات بنیادین در صنعت ساخت وساز است که پاسخ دقیق به آن، تضمین کننده ایمنی، سرعت و صرفه اقتصادی در پروژه ها است. در دنیای اجرای سازه های عمرانی، ایمنی، سرعت و دقت حرف اول را می زند.

دو سازه موقت پرکاربرد، یعنی داربست  و اسکافلد ، نقش حیاتی در اجرای پروژه ها دارند. اما آیا این دو واژه صرفاً مترادف هستند یا تفاوت های ساختاری و کاربردی مهمی بین آن ها وجود دارد که انتخاب هر یک را برای هدفی خاص الزامی می کند؟

این مقاله جامع، به طور دقیق به بررسی این تفاوت ها می پردازد و به ویژه بر روی سیستم تخصصی داربست مثلثی تمرکز خواهد کرد.

داربست چیست؟

داربست یک سازه موقت است که برای فراهم کردن بستر کار ایمن برای کارگران، دسترسی به نقاط مرتفع سازه و همچنین نگهداری و پشتیبانی موقت از مصالح و قسمت های در حال ساخت ساختمان استفاده می شود.

داربست لوله ای سنتی (فولادی):

• ساختار: از لوله های مجزا (معمولاً لوله ۵ سانتی متری) تشکیل شده که به کمک بست های فولادی (بست چهارپیچ، بست گردان و…) به یکدیگر متصل می شوند.
• نصب: نصب آن تخصصی است، به کارگر داربست بند ماهر و ابزارهایی مانند آچار نیاز دارد. محاسبات مربوط به فاصله گذاری و مهاربندی به تجربه فردی وابسته است.
• کاربرد اصلی: بیشتر برای کار روی نمای ساختمان (نقاشی، نماسازی، شستشو) و دسترسی های عمومی استفاده می شود.

اسکافلد چیست؟

اسکافلد که در ایران بیشتر با نام داربست مثلثی شناخته می شود، نوعی داربست مدولار (قطعه ای پیش ساخته) است که هدف اصلی آن، تحمل بارهای سنگین و استفاده به عنوان زیرسازی (کفراژبندی) برای اجرای دال ها، تیرها و پل های بتنی است.

ساختار و اجزا:

1. فریم های مثلثی: قطعات اصلی پیش ساخته و مثلثی شکل هستند که با استفاده از اتصالات نر و ماده (بدون نیاز به بست یا پیچ و مهره) به سرعت روی هم مونتاژ می شوند.
2. مهاربندهای قطری و ضلعی: برای افزایش پایداری و انتقال بارها به صورت مورب استفاده می شوند.
3. پیچ تنظیم (جک قابل رگلاژ): در قسمت بالا و پایین اسکافلد برای تنظیم دقیق ارتفاع و تراز کردن آن با سطح کار یا زمین استفاده می شود.
4. کفشک: در زیر پایه ها قرار می گیرد تا بار را روی سطح زمین پخش کرده و از فرورفتن اسکافلد جلوگیری کند.

فرق اسکافلد و داربست (10 تفاوت کلیدی)

اسکافلد مثلثی و کارخانه تولید قالب بتن

ارتباط مستقیم: اسکافلد مثلثی به طور تخصصی برای کفراژبندی (زیرسازی قالب های بتنی سقف، تیر و پل) طراحی شده است. بنابراین، هر کارخانه تولید قالب بتن که در زمینه فروش و اجاره تجهیزات بتن ریزی فعال است، باید به طور موازی اسکافلد مثلثی (به همراه جک سقفی و قالب بتن فلزی) را نیز تولید یا تأمین کند.

نکته تخصصی: استحکام بالای فریم های مثلثی به دلیل وجود عضوهای مورب ثابت است که انتقال بار عمودی بتن را به صورت بهینه و بدون خمش انجام می دهد.

مراحل نصب و اجرای اسکافلد مثلثی

از آنجایی که اسکافلد به دلیل مزایای خود، سیستم غالب در کفراژبندی های سنگین است، آشنایی با مراحل نصب آن برای پیمانکاران ضروری است:

1. آماده سازی سطح: اولین قدم، اطمینان از تسطیح و استحکام سطح زیرین است. در صورت نرم بودن زمین، باید از تخته های زیر پایی یا بتن مگر استفاده شود تا از فرو رفتن کفشک جلوگیری شود.
2. نصب کفشک و پیچ تنظیم پایین: کفشک ها در نقاط تعیین شده قرار گرفته و پیچ های تنظیم (جک های رگلاژ) روی آن ها نصب می شوند.
3. مونتاژ فریم ها: فریم های مثلثی به صورت عمودی و متوالی از طریق اتصالات نر و ماده بر روی یکدیگر قرار می گیرند تا به ارتفاع مورد نظر برسند.
4. نصب مهاربندها: برای استحکام بیشتر و جلوگیری از حرکت جانبی، مهاربندهای قطری و ضلعی در محل های مشخص شده بین فریم ها نصب می شوند.
5. نصب پیچ تنظیم بالا (سرجک): در بالاترین نقطه، پیچ تنظیم نصب می شود که وظیفه اصلی آن تنظیم دقیق ارتفاع و اتصال به سر تیر یا قالب بتن (قالب سقف) است.
6. اجرای کفراژبندی: پس از نصب کامل اسکافلد، قالب بتن فلزی یا چوبی (به کمک قوطی و سولجر) روی سرجک ها قرار می گیرد و آماده بتن ریزی می شود.

انتخاب بهینه سیستم داربستی بر اساس تحمل بار و کاربرد پروژه

این دو سازه در کاربرد و ساختار، تفاوت های اساسی دارند. داربست لوله ای سنتی عمدتاً برای دسترسی کارگران و نماکاری استفاده می شود و اتصالات آن به وسیله بست ها انجام می گیرد و برای بارهای سبک مناسب است. در مقابل، اسکافلد (داربست مثلثی) یک سیستم مدولار پیش ساخته با فریم های مثلثی است که بدون نیاز به پیچ و مهره نصب می شود. هدف اصلی اسکافلد، تحمل بارهای بسیار سنگین و استفاده به عنوان کفراژبندی زیر قالب های بتنی است. انتخاب اسکافلد به دلیل سرعت نصب بالاتر، نیاز کمتر به نیروی کار ماهر و ایمنی بیشتر در پروژه های بتنی سنگین، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر است.

سوالات متداول درمورد فرق اسکافلد و داربست

۱. آیا می توان از داربست لوله ای برای کفراژبندی سقف های سنگین استفاده کرد؟

خیر، اگرچه در گذشته به صورت محدود استفاده می شد، اما داربست لوله ای سنتی به دلیل اتصالات بست خورده و عدم ساختار مدولار، تحمل بار بسیار کمتری نسبت به اسکافلد مثلثی دارد و احتمال فروریختن سازه در هنگام بتن ریزی سنگین، بالا است. استانداردها استفاده از سیستم های مدولار با باربری بالا مانند اسکافلد را برای کفراژبندی الزامی می دانند.

۲. قیمت اسکافلد مثلثی گران تر است یا داربست لوله ای؟

به صورت واحد (قیمت هر کیلوگرم)، قیمت خرید لوله های داربستی ممکن است پایین تر باشد. اما در نظر بگیرید که:

• خرید و اجاره اسکافلد (داربست مثلثی) به دلیل ساختار مدولار و سرعت اجرای بالا، در بلندمدت از نظر هزینه کلی پروژه (شامل دستمزد کارگر و زمان اجرا) بسیار مقرون به صرفه تر است.
• اسکافلد به دلیل باربری بالاتر و نیاز به کارگر کمتر، در پروژه های بزرگ صرفه اقتصادی بیشتری ایجاد می کند.

۳. منظور از موبایل اسکافلد چیست؟

موبایل اسکافلد نوعی اسکافلد متحرک است که بر روی چرخ ها نصب می شود و قابلیت جابه جایی آسان در پروژه را دارد. این نوع اسکافلد بیشتر برای کارهای داخلی، تعمیرات جزئی در ارتفاع کم تا متوسط (تا ارتفاع 9.6 متر) و جایی که نیاز به تغییر مکان مکرر باشد، مناسب است و نباید برای کفراژبندی استفاده شود.